Pustynia Błędowska była znakomitym terenem do przeprowadzeni inscenizacji historycznej bitwy o Tobruk. W dużej mierze odwzorowała Tobruk, położony w Libii, w pobliżu granicy z Egiptem, który stanowił ważną bazę zaopatrzeniową armii włoskiej. Jego utrzymanie przez aliantów było kluczowe dla obrony Egiptu. W styczniu 1941 roku twierdza została zdobyta przez Brytyjczyków, którzy wcześniej rozbili włoską armię. Adolf Hitler chcąc ratować sojusznika, wysłał do Afryki Deutsches Africa Korps. Oddziały miały wyprzeć Brytyjczyków z Libii. W walkach brała udział polska Brygada Strzelców Karpackich, która broniła Tobruku od połowy sierpnia 1941.
Brygada została utworzona w Syrii 12 kwietnia 1940 roku na mocy umowy generała Władysława Sikorskiego z rządem francuskim. Po upadku Francji polska jednostka przeszła do Palestyny, gdzie stała się częścią jednostek brytyjskich na Środkowym Wschodzie. Walki w Tobruku były chrztem bojowym tej jednostki. Polacy objęli najtrudniejszy, 20-kilometrowy odcinek obrony położony naprzeciw wzgórza Medauar, zajętego przez niemieckie oddziały. U stóp wzniesienia odległość polskich stanowisk bojowych od linii nieprzyjacielskiej wynosiła w niektórych miejscach mniej niż 200 metrów.
Polacy wsławili się wypadami na wysunięte stanowiska wroga. To właśnie dzięki nim pozyskano informacje o przygotowywanym przez Niemców natarciu na twierdzę, co przyspieszyło ofensywę brytyjską. Walki były utrudnione przez pustynne warunki klimatyczne. Dodatkowo z powodu codziennych nalotów zaopatrywanie w wodę, żywność, amunicję, a także ewakuacja rannych mogły odbywać się jedynie w nocy. Obrońcy zyskali nazwę „Szczurów Tobruku”. Ostrzeliwani przez artylerię i lotnictwo nieprzyjaciela wytrzymali na pierwszej linii ponad sto dni. Zadanie odblokowania Tobruku powierzono nowo utworzonej brytyjskiej 8. Armii gen. Alana Cunninghama w ramach operacji „Crusader” („Krzyżowiec”). Rozpoczęła się 18 listopada 1941 roku i trwała niemal miesiąc. W nocy z 9 na 10 grudnia oddziały Brygady Strzelców Karpackich ruszyły do natarcia, zdobywając wzgórze Medauar, a także miejscowość Acroma, gdzie nastąpiło połączenie z oddziałami brytyjskimi. Operacja „Crusader” zakończyła się strategicznym sukcesem Brytyjczyków - Tobruk został odblokowany, a nieudane oblężenie pustynnej twierdzy stało się jedną z pierwszych dużych niemieckich porażek. ( źródło: Portal historyczny Polskiego Radia).
W Tobruku znajduje się cmentarz na którym spoczywają żołnierze Brygady Karpackiej, zarówno obrońcy twierdzy oraz ci, którzy polegli w trakcie dalszych afrykańskich działań Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Spoczywa na nim 213. poległych, zmarłych z ran i z innych przyczyn, w tym 132. „szczurów pustyni” czyli uczestników walk w Tobruku. Nadmienić należy, że organizatorem wydarzenia był Instytut Pamięci Narodowej oraz gmina Klucze. Partnerami byli Małopolska Brygada Obrony Terytorialnej, ochotnicze straże pożarne z gminy Klucze oraz Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kluczach.
Tekst: Damian Liszczyk, zdjęcia: Tadeusz Żurek – „Olkusz Nasze Miasto”
Napisz komentarz
Komentarze